توضیحات محصول :
بررسی خصوصیات ، نحوه طراحی و نحوه پاسخگویی سوالات چند گزینه‌ای سنجش و اندازه گیری در 43 صفحه ورد قابل ویرایش
نام درس: سنجش و اندازه گیری
عنوان درس: سئوالات چند گزینه ای
هدف كلی: آشنایی دانشجویان با سوالات چند گزینه ای
مقدمه: پرسشها بهترین راه انگیزش افكار و فعالیت های فراگیران است و برای تحریك و برانگیختن فكر، سنجش میزان اطلاعات آموخته شده و وادار كردن فراگیران به فعالیت های بیشتر بكار می روند. یكی از انواع آزمون و پرسش ها، آزمون های چند گزینه ای است. ابتكار و مهارت در گنجاندن مفاهیم در یك مسئله خاص در سوالات چند گزینه ای به گونه ای كه طراحی این نوع سوالات را نیازمند به دقت و اطلاع كافی از خصوصیات و چگونگی طراحی میكند.
اهداف رفتاری: پس از پایان این درس دانشجو باید قادر باشد:
- ساختار سئوالات چند گزینه ای را توصیف كند.
- چگونگی طراحی یك سئوال چند گزینه ای را تشریح كند.
- خصوصیات تنه (stem) در سوالات چند گزینه ای را توضیح دهد.
- خصوصیات گزینه ها در سوالات چند گزینه ای را توضیح دهد.
- قراردادن محل پاسخ صحیح (در گزینه ها) را مورد بحث قرار دهد.
- ارزیابی سطوح مختلف یادگیری توسط سوالات چند گزینه ای را توضیح دهد
7. راه حل های پیشنهادی جهت كاهش احتمال حدس زدن پاسخ صحیح در سوالات چند گزینه ای را مورد بحث قرار دهد.
- نحوه نمره گزاری در سوالات چند گزینه ای را توضیح دهد.
- امتیازات سوالات چند گزینه ای را بر شمارد
10.معایب سوالات چندگزینه ای را بنویسد.
11.میزان اعتبار سوالات چند گزینه ای را مورد بحث قرار دهد.
12.راههای سنجش روایی سوالات چند گزینه ای را توضیح دهد.
13.درجه دشواری یك سوال چند گزینه ای را تعیین كند.
14.درجه تمیز یك سوال چند گزینه را مشخص كند.
نحوه تدریس: تدریس این درس بصورت سخنرانی، بحث و پرسش و پاسخ و به مدت 90 دقیقه و با استفاده از وسائل سمعی وبصری (اورهد) انجام خواهد شد.
تكالیف فراگیران: مشاركت فعال در بحث و پرسش حین تدریس، همچنین در جمع بندی و ارزشیابی پایان كلاس
نحوه ارزشیابی: امتحان پایان ترم + حضور و غیاب (حضور ذهنی و فیزیكی فراگیر)
منابع :
- ثراندایك رابرت؛ «روان سنجی كاربردی»؛ هومن حیدر علی؛ دانشگاه تهران؛ چاپ سوم
2. جاسبی عبدالله؛ «روش تدریس و فن كلاس داری» ؛ چاپ دوم؛ تهران؛ دفتر پژوهش و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی؛ 1382
- خورشیدی عباس؛ «روشها و فنون تدریس» ؛ چاپ اول؛ تهران؛ یسطرون؛1381
- رهبار دار شكسته حمید؛ «ارزشیابی در آموزش و پروش»؛ رشد معلم ؛ دوره نوزدهم؛ شماره 7؛فروردین 1380
- شریفی حسن پاشا؛ «اصول روان سنجی و روان آزمایی»؛چاپ چهارم؛ تهران؛ انتشارات رشد، پاییز 1375
- Attali. yigal , Bar- hillel. maya; "guess where: the position of correct answer in multiple- choice test items as a psychometric variable" ; jem, washington ; summer 2003; vol.40 , iss 2; pg 109.
- Delgado. Ana. R ; prieto . Gerardo; "the effect of item feedback on multiple - choice test responses"; British Journal of psychology; london; feb 2003; vol 94. Part 1; pg73.
- Higgins, Edwina; Tatham. Laura; "Assessing by multiple choice question (mcQ) tests" ; university of warwick; 23 october 2003.
- Paxton. Morgan; "assessment and evaluation in higher education" ; Bath ; jun 2000. Vol.25 ; iss.2 ; pg.109, 11 pgs.
- Tanner. David E; "multiple choice items: pariah, panacea or neither of the above?"; American secondary Education; spring 2003. Vol 31 , ISS ; pg 27.
مقدمه:
پرسش یكی از قابل انعطاف ترین تدابیر آموزش است هنگامی كه در آموزش از پرسش ها به شیوه ای ماهرانه استفاده شود، وسیله رسیدن به بسیاری از هدف های آموزش قرار میگیرد و نتیجه بخش خواهد بود. پرسشها بهترین راه انگیزش افكار و فعالیتهای شاگردان اند و برای تحریك و برانگیختن فكر، سنجش میزان اطلاعات آموخته شده و وادار كردن شاگردان به فعالیت های بیشتر بكار می روند. گفته شده است كه خوب پرسش كردن، خوب درس دادن است. (2) هدف از سنجش و ارزیابی تعیین آثار برنامه آموزشی و تعیین تغییراتی است كه براثر آموزش در شاگران به وجود آمده است.(4)
معلمان در فرآیند آموزش، از آزمون ها بهره می گیرند.
تعریف آزمون: آزمون وسیله ای است عینی و استاندارد شده كه برای اندازه گیری رفتار یا خصایص آدمی بكار می رود.
دراین تعریف، منظور از عینی آن است كه روش اجرا، نمره دادن و تعبیر و تفسیر نتایج آزمون براساس قواعد معین و مشخص صورت میگیرد و قضاوت و نظر شخص در آنها بی تاثیراست. (5)
هر یك از پرسش های آزمون، یكی از هدف های یادگیری را در رابطه با محتوای مواد آموزشی اندازه میگیرد و آزمونی كه ساخته میشود نمونه ای از تمامی هدف های آموزشی درس مورد نظر را ارزشیابی میكند و آنچه كه مهم است تعریف دقیق حیطه مورد ارزشیابی است.
- هرآزمون كتبی یا شفاهی از سوالات مختلفی تشكیل شده است:
1. پاسخ صحیح را از بین جواب های داده شده به این سوالها انتخاب كنند كه این نوع سوالات را آزمون های انتخاب كردنی گویند.
- برای یك سوال معین پاسخ فراهم كنند (سوالات جواب دادنی)
- انواع سئوالات انتخاب كردنی (گزیده پاسخ یا عینی):
- آزمون های چند گزینه ای
- ازمون های جور كردنی
- آزمون های صحیح غلط
سوالات چند گزینه یا mcQ (multiple choice Questioning) چیست؟ بعنوان انتخاب از یك لیست پاسخ های احتمالی» تعریف شده است (8)
سوالات چند گزینه ای در چه مواردی كاربرد دارد؟
درصورتیكه سوالات چند گزینه ای خوب تهیه شده باشند. میتوانند آزمون مؤثر و كارایی باشند استفاده سوالات تستی چند گزینه ای در موارد زیر مناسب اند:
- منظور ارزیابی عملكرد (perfomance) دانشجویان
- میتواند برای تمرین و مرور مطالب و self- assessment (خود ارزیابی)
- در ارزیابی اولیه دانشجو قبل از آموزش مطلب (8)
خصوصیات سئوالات چند گزینه ای:
هر سوال چند گزینه ای از دو قسمت ساخته شده است:
- تنه یا ساقه (stem) كه مسئله را عرضه میكند.
- گزینه ها (obtions)
تنه (stem) سوال به دو شكل نوشته میشود:
- جمله نا تمام
- جمله استفهامی
البته نوشتن سئوالات استفهامی ساده تر است ولی جمله ای كه بصورت ناتمام است درجه دشواری بیشتری دارد.
در این نوع سئوالات هر پرسش با چند پاسخ (گزینه) پیشنهادی همراه است و معمولاً یك گزینه صحیح است مگر اینكه صحیح ترین پاسخ مد نظر باشد كه میتواند همه گزینه ها به نوعی صحیح باشد و پاسخ سوال گزینه صحیح تر است.
تعداد گزینه ها ممكن است 3، 4، 5 یا 6 گزینه باشد. اما متداولترین نوع پرسشهای چند گزینه ای پرسش های چهارگزینه ای است.
باید توجه داشت كه پرسشهای چند گزینه ای همیشه بصورت كلامی نوشته نمیشوند بلكه در بعضی موارد (بویژه دردروس ریاضی و علوم) میتوان از گزینه های تصویری نیز استفاده كرد (5)
مثال: در كدامیك از تصویرهای زیر خط كش به حال تعادل می ایستد:
الف)
ب)
ج)
د)
هدف از طرح سئوال:
هدف تست ساز این است كه امتحان شونده را در پاسخ دادن به سئوالهای تست به تلاش جدی وا دارد بدون آنكه در وی تشویش و اضطراب بوجود آورد. این امر مستلزم برقراری نوعی تعادل توام با ظرافت است زیرا افراد مختلف از نظر واكنش نسبت به تست ها به گونه قابل ملاحظه ای متفاوت هستند (1)
قبل از طراحی سئوالات چند گزینه ای به چه نكاتی باید توجه داشت؟
- سعی در ارزیابی در چه سطحی از یادگیری هستیم، سئوالات چند گزینه ای میتواند سطح دانش را ارزیابی كند و در صورتیكه سوالات به دقت طراحی شود یادگیری در سطح ادراك و كاربرد را نیز میتواند بسنجد ولی مهارت های شفاهی و نوشتاری با این آزمون قابل ارزیابی نیست.
توسط چه كسی سئوالات تصحیح و نمره گذاری می شود؟ كارمندان- دانشجویان- استادان و …
نمره گذاری آزمون چگونه است؟ آیا نمره منفی برای پاسخ غلط در نظر گرفته میشود .
چگونه سئوالات را pilot كنیم؟ pilot كردن سوالات جهت مشخص كردن درجه دشواری و صحت سوالات لازم است و بهتر است سئوالات از نظر مشكل بودن، جامع بودن، خوانا بودن بطور جداگانه و تك تك بررسی شوند.
- قبل از شروع به نوشتن هر سوال آنچه كه سعی دارید بسنجید (اهداف) را مشخص كنید.(8)
است. (5 و 1)
مدت پاسخگویی به سوالات چند گزینه ای:
یكی از عناصر مهم از استراتژی اجرای آزمون كه می بایست در راهنمای تست ذكر شود مشخص كردن مدت امتحان می باشد. ملاحظات عملی نشان می دهند كه همه این آزمون ها باید در یك زمان محدود اجرا شود. تعدادی از آزمون ها بطور قطع از نوع آزمون سرعت (speeded test) است و سرعت درپاسخگویی جزء ذات و ماهیت آنها است. در بیشتر موارد حد زمانی طوری معین میشود كه بیشتر امتحان شوندگان وقت كافی داشته باشند كه تقریبا به همه سوالها یا دست كم به همه سوالهایی كه جواب آنها را می دانند پاسخ دهند اگر آزمون از نوع سرعت باشد امكان شوندگان را باید از این واقعیت آگاه ساخت كه به سرعت عمل كنند حتی اگر وقت امتحان نسبتاً آزاد باشد عاقلانه خواهد بود كه به آنها تعلیم داده شود كه وقت خود را در مورد یك سوال منفرد تلف نكرده و به سوال بعدی بپردازند و چنانچه وقت اجازه دهد دوباره به سوالهایی كه درباره آنها با مشكل روبرو بوده اند رجوع كنند. (1)
امتیازات سوالات چند گزینه ای
- برای اندازه گیری همه سطوح یادگیری در طبقه بندی حیطه شناختی، به غیر از تركیب و ارزشیابی مناسب است.
- در آن پاسخ ها كاملاً كنترل شده است و دانشجویان پاسخ صحیح را فقط با علامت گذاری مشخص می كنند.
- نمره گذاری پاسخ ها عینی و دور از قضاوت فرد تصحیح كننده است.
- عواملی مانند تسلط بر بیان مطالب توانایی نوشتن و زیبا نویسی در ارزشیابی آن بی اثر است.
- این نوع آزمونها پوشش بیشتری را در مورد دروس تدریس شده میدهد و validity (روایی) خوبی دارد.
- تصحیح و نمره گذرای آزمون به سهولت و سرعت انجام میگیرد.
7. تصحیح آزمون میتواند توسط افراد دیگر (با استفاده از كلید و پاسخنامه) انجام شود در حالیكه در آزمون های نوشتاری اینگونه نیست.
- نمرات امتحان از ثبات و دقت بیشتری برخوردار است (اعتبار آن بالاست).
- عادت صحیح مطالعه را در زمینه یادآوری و تجزیه و تحلیل و تفسیر تقویت میكند.
10.بعلت مختصر بودن پرسش های آزمون چند گزینه ای میتوان تعداد زیادی ا ز آنها را در یك تست جای داد.
11.میتوان پرسشها را به طور مساوی بین موضوعات مختلف تقسیم كرد و نمونه كامل تری برای هر تست بدست آورد و این مطلب باعث میشود كسی كه فقط موضوع معینی را مطالعه كرده است، نتواند نمره خوبی بگیرد در نتیجه نمره امتحانات تستی خوب اغلب دقیق تر از نمره امتحانات تشریحی است.
12.در مواردیكه زمان امتحان محدود است و یا آزمون های سرعت (speded- test) مورد استفاده است.
